يكي از عمده مشكلات كشاورزان و باغداران، خشك شدن درختان و نهال ها بعد از كاشت مي باشد. در اين مطلب تصميم داريم بصورت تخصصي به اين مبحث بپردازيم.
علت خشك شدن سرشاخه هاي گردو
گردو يكي از محصولات باغي مهم در ايران مي باشد كه مغز ميوه و چوب آن از نظر اقتصادي ارزشمند بوده و ايران حدود ?? درصد از سطح زير كشت اين محصول را به خود اختصاص داده و از نظر توليد گردو در رتبه چهارم قرار دارد. با وجود درصد بالا سطح كشت گردو در ايران اما متاسفانه عملكرد پاييني در توليد محصول دارد و يكي از عوامل مهم در كاهش عملكرد آفات و بيماريهاي خسارت زا در اين محصول مي باشد.
يكي از عارضه هاي شايع در درخت گردو خشك شدن شاخه و سرشاخه هاي گردو مي باشد كه عوامل مختلفي مانند سرماز زدگي، آفاتي مانند كرم خراط و بيماري هاي از قبيل شانكر باكتريايي مي تواند باعث بروز اين علائم گردد. ولي مهمترين و شايع ترين عامل در خشك شدن شاخه و سرشاخه هاي گردو بخصوص در مناطق گرم قارچ بيماريزا گاهي و خسارتزاي بنام ناتراسيا (Nattrassia magniferae) مي باشد.
اين بيماري اولين بار از درختان گردو از كرمان گزارش شده است و تاكنون در درختان مختلفي مانند پسته، بادام، گلابي، سيب، هلو، صنوبر، بيدمجنون از نقاطق مختلف ايران مشاهده و گزارش گرديده است. تمامي ارقام گردو به اين بيماري حساس مي باشد، همچنين درختاني كه از نظر تغذيه دچار ضعف مي باشد براي آلودگي به اين بيماري مساعد تر هستند. اين بيماري در مناطق سردسير خسارت چنداني وارد نمي كند و برعكس در مناطق گرما و خشك خسارت شديدي مي تواند به درختان وارد كند
علائم بيماري ناتراسيا در گردو
براساس تجربه اكين نهال اين قارچ بيماريزا گياهي روي برگ هاي درختان گردو علائمي نداشته و خسارت آن روي شاخه و تنه مي باشد. اسپور هاي (بذرهاي قارچ) اين قارچ فقط قادر است كه از پوست نازك و سبز درختان نفوذ كرده و به درخت خسارت وارد كند.
در درختان مسن اين قارچ نمي تواند از پوست ضخيم تنه رخنه كند و فقط از پوست نازك سرشاخه ها نفود كرده و به همين جهت در درختان مسن ابتدا خشكيدگي در سرشاخه هاي بالاي درخت مشاهده مي گردد كه بتدريج به سمت پايين توسعه مي يابد. اين قارچ ابتدا از پوست درخت وارد شده و موجب سياه شدن بافت چوبي تنه درمحل نفوذ مي گردد.
اين سياه شدگي بافت بتدريج به استوانه مركزي شاخه پيشروي و در نهايت كل شاخه در بر گرفته و با انسداد بافت آوندي در محل آلودگي كه ممكن است در اثر تخريب بافت آوندي يا تيلوز ايجاد گردد موجب خشك شدن شاخه و سرشاخه مي شود، كه اين خشكيدگي در صورت آلودگي شديد همراه با دماي بالا هوا بصورت سبز خشك شدن برگها و ماندن آنها روي شاخه نمايان مي گردد. كود جادوگر گياهان رو ببين!
علائم آلودگي در روي تنه بصورت رگه هاي سوختگي و رنگ پريدگي بخصوص در سمت رو به آفتاب بروز مي كند و سپس پوست در محل سوختگي و خشك شده شاخه و تنه بصورت كاغذي در آمده كه از تنه جدا شده و زير پوست حالت دودي مانند سياه مشاهده مي گردد كه در واقع اسپور هاي قارچ بوده كه مي تواند با وزش باد و باران به راحتي پراكنده شده و موجب آلودگي ساير درختان گردد.
همچنين در برخي موارد در روي تنه و شاخه هاي خشك در اثر قارچ ناتراسيا جوش هاي نارنجي رنگي مشاهده مي شود كه اين جوش هاي نارنجي رنگ (فيتيله نارنجي) در اثر الودگي ثانويه به قارچ فرصت طلب سيتوسپورا مي باشد كه اين قارچ سيستوپورا اغلب به بافت هاي چوبي ضعيف يا خشك شده در اثر ساير قارچ ها در اغلب درختان حمله مي كند.
نكته: در درختان جوان يا نهال هاي تازه كاشته شده قارچ ناتراسيا مي تواند به تمامي بخش هاي تنه و شاخه درخت كه داراي پوست نازك و سبز هست حمله كند و موجب خشك شدن كل درخت، شاخه هاي بزرگ يا بخش اعظمي از درخت گردد.
اسپورهاي قارج كه نسبت به سرما، خشگي و گرما مقاوم بوده مي تواند توسط باد و باران از منبع آلودگي (درختان آلوده در باغ) به ساير مناطق و درختان پراكنده شوند. آرتروسپور هاي (نوعي بذر مقاوم مخصوص قارچ ها) به راحتي مي توانند از طريق زخم هاي موجود در تنه كه در اثر ضربات مكانيكي، زخم هرس، زخم هاي ناشي از نوسانات دمايي به پوست و تنه درخت نفوذ كرده و موجب آلودگي گردد.
براساس مشاهده ميداني گروه اكين نهال ارتورسپور هاي ناتراسيا مي تواند حتي از پوست سالم، نازك و سبز درختان جوان و نهال ها نيز نفوذ كرده و موجب آلودگي و تخريب بافت چوبي و آوندي درخت گردد. اين بيماري در تابستان بخصوص در دماي بالا بيشتر گسترش يافته و خسارت شديدتري وارد مي كند.
درمان و كنترل خشكيدگي سرشاخه و شاخه هاي گردو
تاكنون روشي براي درمان خشكيدگي سرشاخه و شاخه گردو در اثر قارچ ناتراسيا معرفي نشده است و بهترين روش براي كنترل اين بيماري پيشگيري و جلوگيري از آلودگي به اين بيماري مي باشد. مهمترين نكته در مورد كنترل بيماري ناتراسيا حذف منبع آلودگي مي باشد.
اين منبع آلودگي مي تواند يك درخت خشك شده در باغ، يك باغ آلوده در يك منطقه باشد. با توجه به بازديد هاي ميداني گروه اكين نهال درختان و باغات گردو در منطقه غرب و جنوب غرب استان تهران (ملارد، صفا دشت، گرمدره، شهريار، قدس) و اغلب مناطق استان كرج بطور وسيعي دچار آلودگي به اين بيماري مي باشد.
از اينرو براي كنترل موثر اين بيماري نياز به هماهنگي جامع در ميان كشاورزان و باغداران در اين مناطق مي باشد. زيرا در صورت رعايت و اجرا روش هاي كنترلي توسط يك باغدار و عدم رعايت آن توسط باغدار مجاور و يا هم منطقه اي موجب كاهش راندمان كنترل بيماري در باغ تيمار شده و در نهايت عدم موفقيت كامل در كنترل اين بيماري مي گردد. گياهات براي رشد عاشق درين گرين هاس ميشن پس ببينش!!!
با اين وجود بهترين روش براي كنترل بيماري ناتراسيا در يك باغ و درخت آلوده، هرس شاخه خشك شده و آلوده حدود ?? سانت پايين تر از انتهاي محل خشك شده و يا داراي علائم بطوري كه در محل هرس شده بافت سالم بوده و پوشاندن محل هرس با چسب باغباني مي باشد.
در صورت خشك شده درخت در اثر اين بيماري بايد درخت آلوده كاملا بريده شده و بقاياي آلوده در بيرون از باغ سوزانده و منهدم گردد. همچنين براي جلوگيري از انتشار بيماري از باغات مجاور بايستي درختان گردو چندين بار در سال با سم اكسي كلر مس با غلطت ? در هزار و يا تيوفانات متيل با غلظت ? در هزار سمپاشي گردد.
نكته مهم ديگر اينكه درختان گردو ضعيف از نظر تغذيه به اين بيماري حساسيت بيشتري (با فسفيت پتاسيم فيتوپاد پادنا، كينگ ايكس گرين گردوي قوي تري داري پس كليك كن!) دارند بنابراين تغذيه مناسب درختان گردو و ساير درختان براساس يك برنامه غذايي جامع و دقيق موجب مقاومت درخت در برابر بيماري ناتراسيا و اكثر ساير بيماريها و آفات گياهي مي گردد.
در صورت تشخيص محل نفوذ قارچ ناتراسيا در درخت جوان و نهال ها در مراحل اوليه آلودگي قبل از خشك شدن شاخه مي توان محل نفوذ را با چاقو ضدعفوني شده با وايتكس تراشيده و سپس محل زخم پس از تزريق را با بردو تيمار و سپس محل را با چسب باغباني پوشانده شود.
نكته مهم در اين عمل اين است كه نبايد كل پوست تنه در محل زخم تراشيده شود زيرا در اين حالت ارتباط آوندي شاخه از بين رفته و نهايت خشك مي شود (براي اگاهي و آشنايي بهتر با روش كنترل اين بيماي مي توانيد از متخصصين گياهپزشكي اكين نهال مشاوره بگيرد).
نكته مهم ديگر اينكه در تابستان هاي گرم به دليل حساسيت گردو به دماي بالا و سوختن برگها، موجب ضعف شديد گردو و در نهايت خسارت شديد اين بيماري در مناطق آلوده مي باشد. از اينرو باغداران حتما بايد روش هاي مديريتي براي افزايش مقاومت گردو در برابر گرماي تابستان مانند محلول پاشي با سيليكات پتاسيم، محلول پاشي با تركيبات آمينو اسيدي را در برنامه خود قرار دهند.
كارشناسان متخصص و حرفه اي در نهالستان akinnahal آماده ارائه هرگونه خدمات مشاوره به شما در مورد خريد نهال و احداث باغ ميباشند.